Komu przysługuje świadczenie „aktywnie w domu”?

(pełny przewodnik dla opiekunów i osób z niepełnosprawnością)

Świadczenie „aktywnie w domu” to jeden z nowych elementów systemu wsparcia, który ma realnie poprawić funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami w codziennym życiu. Program jest kierowany do osób wymagających stałego wsparcia oraz ich opiekunów – ale zasady przyznawania nie są oczywiste.

Czym jest świadczenie „aktywnie w domu”? – podstawowe informacje

Świadczenie „aktywnie w domu” to forma wsparcia finansowego i organizacyjnego dla osób z niepełnosprawnościami oraz ich rodzin. Jego celem jest:

• zwiększenie samodzielności,

• umożliwienie funkcjonowania w środowisku domowym,

• ograniczenie konieczności całodobowej opieki instytucjonalnej,

• zapewnienie asystenta osobistego na określoną liczbę godzin.

Program obejmuje zarówno realne świadczenia pieniężne, jak i usługi asystenckie, co sprawia, że jest jednym z najbardziej praktycznych projektów wspierających osoby z niepełnosprawnościami.

Miej to na uwadze: w programie ważniejsze od stopnia niepełnosprawności bywa faktyczne ograniczenie funkcjonowania, potwierdzone oceną specjalisty.

Komu przysługuje świadczenie „aktywnie w domu”?

To kluczowe pytanie – i właśnie tutaj wiele osób popełnia błędy. System nie działa identycznie jak tradycyjne świadczenia (np. pielęgnacyjne).

Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje osobom, które spełniają łącznie poniższe warunki:

1. Osoba musi posiadać orzeczenie o niepełnosprawności

Uwaga – liczy się rodzaj orzeczenia:

• znaczny stopień niepełnosprawności,

• umiarkowany stopień niepełnosprawności, jeśli zawiera wskazania do stałej pomocy,

• w przypadku dzieci – orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej opieki lub współudziału opiekuna.

W praktyce świadczenie najczęściej otrzymują:

• osoby leżące,

• osoby z niepełnosprawnościami sprzężonymi,

• osoby z poważnymi dysfunkcjami ruchowymi,

• osoby, które nie mogą samodzielnie wykonywać podstawowych czynności (jedzenie, higiena, poruszanie się).

2. Osoba musi wymagać wsparcia asystenta w życiu codziennym

To oznacza, że świadczenie jest dla tych, którzy:

• mają trudności z samoobsługą,

• wymagają pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego,

• potrzebują pomocy w przemieszczaniu się,

• mogą funkcjonować w domu, ale wyłącznie przy wsparciu osoby trzeciej.

Przykład:

Jeśli ktoś porusza się o kulach, ale radzi sobie sam, świadczenie zwykle nie zostanie przyznane.
Jeśli jednak ta sama osoba ma ograniczenia poznawcze lub problemy z wykonywaniem codziennych czynności – kwalifikuje się.

3. Dochód gospodarstwa nie może przekroczyć ustalonego limitu

W większości edycji programu stosuje się kryterium dochodowe. Najczęściej jest to:

• ok. 1900–2100 zł netto na osobę w gospodarstwie domowym,

• w niektórych wariantach limit jest wyższy dla osób samotnych.

Organ samorządowy analizuje dokumenty: PIT, zaświadczenia z pracy, ZUS, OPS.

4. Opiekun faktycznie sprawuje opiekę

Jeśli we wniosku podane jest wsparcie opiekuna, OPS weryfikuje:

• czy opiekun jest osobą wspólnie mieszkającą,

• czy faktycznie pełni tę funkcję,

• czy osoba z niepełnosprawnością nie mieszka sama bez wsparcia.

5. Osoba nie korzysta równolegle z innych świadczeń o podobnym charakterze

W praktyce oznacza to, że nie można pobierać dwóch świadczeń asystenckich, które dotyczą tej samej potrzeby.

Dopuszczalne jest natomiast łączenie:

• świadczenia „aktywnie w domu”,

• świadczenia pielęgnacyjnego (w części przypadków),

• dodatku pielęgnacyjnego.

Świadczenie „aktywnie w domu” – kto najczęściej otrzymuje wsparcie?

Poniżej lista najczęściej kwalifikujących się grup beneficjentów.

1. Osoby z niepełnosprawnością ruchową

Zwłaszcza z:

• paraliżem,

• amputacjami,

• SM,

• ciężkimi urazami ortopedycznymi,

• chorobami neuromięśniowymi.

2. Osoby z niepełnosprawnościami sprzężonymi

W tym osoby, które wymagają jednoczesnego wsparcia ruchowego i poznawczego.

3. Seniorzy z demencją lub chorobą Alzheimera

W przypadku, gdy zamieszkują w domu i potrzebują pomocy w podstawowych czynnościach.

4. Dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością

W tym dzieci:

• z autyzmem,

• z zaburzeniami sprzężonymi,

• wymagające stałej opieki.

5. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną

Zwłaszcza w przypadku konieczności codziennego nadzoru i asysty.

Na co można przeznaczyć świadczenie „aktywnie w domu”?

Świadczenie może pokryć szeroki zakres potrzeb – nie tylko pomoc domową.

Najczęstsze formy wykorzystania świadczenia:

Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością

Pomoc w:

• ubieraniu, higienie, karmieniu,

• robieniu zakupów,

• tłumaczeniu spraw urzędowych,

• aktywnościach społecznych (wyjścia, rehabilitacja, transport).

Zakup usług wspierających funkcjonowanie

Przykładowo:

• usługi sprzątania,

• dowóz posiłków,

• transport medyczny.

Rehabilitacja domowa

Część środków może być przeznaczona na:

• fizjoterapię,

• masaże,

• konsultacje neurologiczne.

Wsparcie opiekuna

W niektórych edycjach programów dopłaca się do opieki wytchnieniowej.

Jak złożyć wniosek o świadczenie „aktywnie w domu”?

Wniosek składa się w:

• MOPS / GOPS (najczęściej),

• Centrum Usług Społecznych,

• Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (w zależności od regionu).

Wymagane dokumenty:

• orzeczenie o niepełnosprawności,

• dokumenty potwierdzające dochód,

• zaświadczenia lekarskie,

• deklaracja opiekuna,

• oświadczenia o sytuacji rodzinnej i mieszkaniowej.

W praktyce wniosek jest rozpatrywany od 14 do 60 dni.

Tabela: dla kogo jest świadczenie „aktywnie w domu”?

FAQ – najczęściej zadawane pytania

1. Czy świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje każdej osobie z orzeczeniem?

Nie. Kluczowe jest faktyczne ograniczenie samodzielności i konieczność wsparcia asystenta.

2. Czy rodzic może otrzymać świadczenie na dziecko z autyzmem?

Tak – jeśli orzeczenie zawiera wskazanie do stałej opieki i dziecko wymaga codziennego wsparcia.

3. Czy świadczenie można łączyć z innymi formami pomocy?

W wielu przypadkach tak, ale nie z usługami tego samego typu (np. podwójną asystą).

4. Ile wynosi świadczenie?

Kwota zależy od programu i liczby godzin asystencji – zwykle od 1500 do 3000 zł miesięcznie.

5. Czy świadczenie przysługuje osobom starszym mieszkającym samotnie?

Tak, jeśli spełniają kryteria dochodowe i wymagają codziennej pomocy.

Podsumowanie – czy świadczenie „aktywnie w domu” jest dla Ciebie?

Świadczenie „aktywnie w domu” to realna pomoc dla osób, które chcą funkcjonować w swoim środowisku domowym, ale potrzebują codziennego wsparcia. Jeśli Ty lub bliska Ci osoba:

• ma orzeczenie o niepełnosprawności,

• wymaga stałej pomocy,

• spełnia kryterium dochodowe,

— to zdecydowanie warto złożyć wniosek.

Jeśli potrzebujesz pomocy w zrozumieniu procedur lub chcesz, aby ktoś przeanalizował Twoją sytuację – skontaktuj się z nami, a doradzimy krok po kroku.